راهنمای خرید نرم افزار

نرم افزار، مانند هر محصول دیگری حاصل تفکر و ایده و تلاش مهندسین نرم افزار می‌باشد با این تفاوت که متریال فیزیکی در آن به کار نرفته است و در نتیجه تشخیص کیفیت آن را بسیار سخت تر و پیچیده تر می‌کند، و از دید کاربر حتی بعد از مدت‌ها استفاده شاید قابل تشخیص نباشد، حتی رضایت کاربر بعد از ماه‌ها استفاده شاید گواهی بر کیفیت بالای نرم افزار نباشد زیرا مواردی که در تست کیفیت نرم افزار مورد نظر است از دید کاربر پنهان می‌ماند. به عنوان مثال برای نرم افزار‌های حسابداری ممکن است در گزارش سود و زیان سالیانه نرم افزار مشکل داشته باشد، یا در سیستم تهیه پشتیبان که شاید در مواقع اضطراری پیش می‌آید مشکل داشته باشد و یا در نرم افزار مشکل امنیتی وجود داشته باشد که از محرمانگی اطلاعات حفاظت نکند و این مسئله بعد از سالها مشخص شود، البته ما نمی‌خواهیم دید شما را به نرم افزار‌ها بدبینانه کنیم ولی به عنوان مهندس و کارشناس امنیت اطلاعات وظیفه داریم تمامی موارد را به شما یادآوری کنیم.
در حالت معمول هم نرم افزار‌ها مانند دیگر محصولات ممکن است در شریط عادی تفاوت در کیفیت نرم افزار ملموس نباشد، به عنوان مثان نرم افزاری که با بانک از اطلاعاتی اکسس کار می‌کند با نرم افزاری که با بانک اطلاعاتی قدرتمند SQL Server کار می‌کند در اطلاعات محدود که چند صد رکورد در جداول دارد تفاوتی در ظاهر نداشته باشد، ولی وقتی اطلاعات بانک اطلاعاتی به چندین هزار رکورد برسد به شدت قابل توجه است، و حتی اگر رکورد‌ها در حد چند صد هزار باشد پای بانک اطلاعاتی فوق قدرتمند اوراکل به میان می‌آید.

یک مثال عملی خارج از حیطه نرم افزار می‌زنیم :
در دنیای خودرو، خودرویی مانند مزدا یا سراتو را در نظر بگیرید به هر حال این خودرو‌ها در کشور ما خودروهای قابل قبولی از نظر برند و کیفیت هستند، با این حال در مقایسه با خودرویی مانند تویوتا کمری، از همه لحاظ شاید در کلاس پایین تری باشند، ...
در واقع برندی مانند تویوتا در کشور ما و در کل جهان برند بسیار خوشنامی است و جز پرفروش ترین خودرو‌های اقتصادی به شمار می‌آید، حال چرا می‌گوییم اقتصادی چون از نظر هزینه‌های نگهداری کم خرج تز از برندی مانند بی ام و و بنز و پورشه است، هر چند بسیاری از مردم با درآمد‌های بالا هم تویوتا را به خودروهای المانی به خاطر دوام بالا انتخاب می‌کنند اما!!!

یک راننده حرفه ای هرگز تویوتا را بر بی ام و ترجیح نخواهد داد چرا که بازدهی و هندلینگ و قابلیت‌های بی ام و قطعا بسیار بالاتر از خودروی تویوتا است، یک راننده عادی با 20 سال سابقه رانندگی در شهر، شاید فرق بین خودروی دیفرانسیل عقب و خودروی دیفرانسیل جلو را خیلی نداند، تاثیر بالای تقسیم وزن روی محور‌های خودرو در پیچها را نمی‌داند چرا که همیشه با سرعت مطمئنه در مسیر حرکت می‌کند، زیاد شاید پیش نیاید که با سرعت بالا فرماندهی کند تا متوجه فرق خودرو بی ام و دیفرانسیل عقب با تویوتا کمری دیفرانسیل جلو بشود !! اصلا شاید زیاد پیش نیاید که در جاده با سرعت بالای 160 کیلومتر ترمز شدید بگیرد و تفاوت مبلغ پرداختی بین این دو برند را متوجه شود، ولی قطعا راننده حرفه ای بهتر می‌تواند بفهمد که مهندسین آلمانی برای چه هدفی تلاش می‌کنند !
شما اگر با خودرو در شهر رانندگی می‌کنید و از 80 کیلومتر بیشتر سرعت رانندگی نمی‌کنید و در پیچ‌ها بیشتر از 40 کیلومتر رانندگی نمی‌کنید به تفاوتهای فنی بین تویوتا و بی ام و پی نمی‌برید.
این مثال برای ملموس کردن تفاوت‌های محصولات مهندسی بود.
در دنیای نرم افزار هم همین گونه است، نرم افزار‌هایی که با مهندسین با تجربه برای شما نوشته شده به بسیاری از مشکلاتی که شما به آنها فکر نمی‌کنید فکر شده است، امنیت نرم افزار، پایداری، قابلیت اعتماد، کاربر پسند بودن محیط رابط، و...

در دنیای نرم افزار هم همچین مواردی وجود دارد برای نمونه نرم افزار رژیم درمانی وجود دارد که توسط شرکتی تولید شده و حتی بین کارشناسان تغذیه هم شناخته شده است و این نرم افزار با محیط اکسس 2003 تولید و بدون کد نویسی از طریق فرم سازهای محیط اکسس تولید شده با  این‌که این نرم افزار هیچ گونه استاندارد مهندسی را رعایت نکرده ولی شاید برخی از کاربران خود را راضی کرده باشد، چرا چون که در علم تغذیه و رژیم درمانی اختلاف‌های عددی کالری 5 تا 10 تا اصلا به هیچ عنوان تاثیر خاصی به.جود نخواهد آورد و اصلا شاید کاربر متوجه این خطا‌ها نباشد در صورتی که این اختلاف‌ها اگر در نرم افزاری مانند حسابداری به وجود بیاید هرگز تراز آخر سال جور در نخواهد آمد و قطعا کاربر متوجه این ایراد خواهد شد و به هیچ عنوان این مشکلات را قبول نخواهد کرد !!
ولی خوب در حیطه رژیم درمانی و تغذیه درمانی این مشکلات مغایرت کالری، میزان گرم کربوهیدرات و چربی و پروتیئن، شاید به چشم نیاید، و از دید کاربر دور بماند (مخصوصا برای رژیم‌های عادی با کالری‌های معمول حدود 1500 تا 2500 ) ولی در شرایط‌هایی که افراد بیماری دارند، یا ورزشکار هستند یا حساسیت غذایی دارند خطا و ضعف نرم افزار به وضوح مشخص خواهد شد. 

متاسفانه ما عادت داریم کاری که همه انجام می‌دهند را انجام می‌دهیم و وقت صرف تحقیق و مطالعه نمی‌کنیم تقلید همیشه کاری راحت تر است، خوب این جمله که پراید هم وسیله نقلیه ای است که 4 نفر را از شهری به شهر دیگه جا بجا می‌کند ... و بسیاری هم استفاده می‌کنند ، ولی این موضوع پراید را در جایگاه خودرو متوسط هم قرار نخواهد داد..

کلام آخر  این‌که همیشه در انتخاب هر محصول مخصوصا نرم افزار با کارشناس با تجربه (نه صرفا یک لیسانس نرم افزار یا مهندس اسمی) مشورت نمایید تا از پرداخت هزینه‌های دوباره برای شما جلوگیری شود، این مطالب صرفا برای بالا بردن سطح آگاهی شما خواننده گرامی درج شده و نظر و تجربیات شخصی نویسنده است.
از  این‌که وقت خود را صرف خواندن مقاله کردید بسیار سپاسگذارم.

مهندس داودی برنامه نویس و کارشناس امنیت اطلاعات - شرکت اعتماد پرداز